Pracownik, jako osoba korzystająca z uprawnień przynależnych pacjentowi, może odmówić poddania się określonym badaniom wskazanym przez pracodawcę w tym sensie, iż nie może być ono egzekwowane na drodze przymusu bezpośredniego. Odmowa jednak może skutkować odpowiedzialnością pracownika na gruncie prawa wykroczeń. Pracodawca może także uznać taką odmowę za naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych.

Kierowanie na  badania sanitarno-epidemiologiczne, w odniesieniu do osób już wykonujących pracę, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby, należy do pracodawcy, zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 3 w zw. z ust. 1 pkt 5 Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2016 r., poz. 1866 ze zm.). Brak jest jednak rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów obowiązkowych badań sanitarno-epidemiologicznych oraz terminów ich przeprowadzania. Dotyczy to także rodzajów prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby oraz sposóbu postępowania z osobą, u której stwierdzono przeciwwskazania do wykonywania tych prac, kwestie te określa minister zdrowia, w drodze rozporządzenia. Brak w chwili obecnej jednoznacznej podstawy prawnej pozwalającej na wykazanie  jakich badań i w odniesieniu do których pracowników może się domagać pracodawca.

Ustawa o chorobach zakaźnych nie przewiduje samodzielnej sankcji za niewykonanie obowiązku poddania się badaniom sanitarnym. Możliwość zastosowania środków przymusu bezpośredniego ogranicza się wyłącznie do osób, które nie poddają się obowiązkowi szczepienia, badaniom sanitarno-epidemiologicznym, zabiegom sanitarnym, kwarantannie lub izolacji, a u których podejrzewa się lub rozpoznano chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną, stanowiącą bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia innych osób. W tych wypadkach może być zastosowany środek przymusu bezpośredniego polegający na przytrzymywaniu, unieruchomieniu lub przymusowym podaniu leków.

W przypadkach nie wskazanych  w ustawie na wykonanie badania u pracownika wymagana jest jego zgoda, wedle zasad ogólnych wynikających z rozdziału 5 ustawy z 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

Pracownik, jako osoba korzystająca z uprawnień przynależnych pacjentowi, może więc odmówić poddania się badaniom sanitarno-epidemiologicznym wskazanym przez pracodawcę, w tym sensie, iż nie może być ono egzekwowane na drodze przymusu bezpośredniego (o ile oczywiście nie chodzi o chorobę szczególnie niebezpieczną lub wysoce zakaźną).

Odmowa taka może jednak oznaczać popełnienie wykroczenia, o którym mowa w art. 50 u.z.z.z., i rodzić odpowiedzialność pracownika na gruncie prawa wykroczeń. Pracodawca może także uznać taką odmowę za naruszenie obowiązków pracownika wynikających z art. 100 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku kodeks pracy (Dz.U. z 2016 r., poz. 1666 ze zm.), czyli obowiązku przestrzegania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy - i wyciągać z tego tytułu sankcje przewidziane w przepisach kodeksu pracy.

W związku z tym, ostatnią sankcją po udzieleniu uprzednich upomnień i nagań, może być rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem z przyczyn leżących po jego stronie, odmawiającym poddania się badaniom, które ze względu na specyfikę wykonywanej pracy wydają się niezbędne.


Żródło:https://prawo.esculap.com/patient/149716/danie-pracodawcy-poddania-si-badaniom-przez-pracownika